De absolute koning van het duimpje. Binnen de Eredivisie kom je dan toch uit bij Marko Pantelic. Voor het seizoen 2009-2010 nam Ajax de Serviër over van het Duitse Hertha BSC. Het is de tijd dat Martin Jol in een iets te strak zittend trainingspak nog trainer van Ajax was, de tijd dat een Ajax-spits in de persoon van Luis Suarez nog eens tot 35 goals kwam en de tijd dat Thimotée Atouba dacht dat je rustig ‘de Zidane’ kon gebruiken om uit te verdedigen als linksback. Pantelic speelde als 31-jarige uiteindelijk slechts één seizoen voor Ajax, waarin hij niet geheel onverdienstelijk 16 goals in 25 wedstrijden maakte. In Amsterdam heeft hij echter meer de status van cultfiguur overgehouden, omdat hij als ervaren speler binnen het team de positieve coaching nog wel eens wat overdreef. Ik kan het nog zo voor de geest halen: De dan nog jonge Toby Alderweireld probeert van achteruit met een lange crossbal de Serviër te bereiken. De bal zoeft echter een meter te hoog over hem heen, zo de gracht van de Arena in. Marko Pantelic steekt rustig zijn duim omhoog. Voor de intentie.

Marko Pantelic zal vast niet de eerste speler geweest zijn, die regelmatig bij ‘ziekenhuisballen’ zijn duim omhoog stak, maar inmiddels is het een wijd verspreid fenomeen. In de Premier League, bij de Copa Libertadores, tijdens een wedstrijd van het Nederlands elftal, je ziet het overal voorbij komen. Het duimpje is één van de voorbeelden van de doorgeslagen positieve coaching in de voetbalwereld. In de onlangs gespeelde wedstrijd van Ajax tegen Brighton maakte de net doorgebroken jeugdspeler Silvano Vos een grote fout, door de bal volledig verkeerd af te geven aan een speler van Brighton, waarna Ansu Fati op zijn gemak de 0-1 kon aantekenen. Ook bij het praatprogramma Rondo verwonderden gelouterde ex-spelers als Marco van Basten en Ruud Gullit zich over de reacties van zijn medespelers. In plaats van hem verbaal tot de orde te roepen, ontving Vos meerdere aaien over de bol en schouderklopjes. Het doet bij mij de vraag rijzen welk niveau je eigenlijk na wilt streven, als je zulke fouten zo gemakkelijk accepteert. Past dat wel binnen een topsportcultuur? Natuurlijk hoef je zo’n jonge speler niet meteen de huid vol te schelden, maar er zijn nog genoeg andere opties tussen dat en een aai over de bol geven in.

Marko Pantelic in de voor hem kenmerkende houding tijdens zijn Ajax-periode

Je ziet het tegenwoordig ook geregeld bij een rode kaart. Een speler benadeelt zijn team met een doldrieste actie, neemt daarbij het risico dat een collega-voetballer geblesseerd raakt en wat volgt is een verontwaardigde houding, waar de technische staf en zijn medespelers op reageren met een arm om de schouder en een bemoedigend klopje tegen de borst. Het is een tijd waarin correcties niet zo snel meer geaccepteerd worden, maar ook een tijd waarin steeds minder gecorrigeerd wordt. We overdrijven met zijn allen in het idee dat je altijd maar jezelf moet kunnen zijn. Maar als altijd alles oké is wat je doet en je nooit gecorrigeerd wordt, hoe kan je dan tot persoonlijke groei komen?

Enfin, om niet te ver psychologisch uit te wijden over een bredere maatschappelijke ontwikkeling: terug naar het voetbal. Deze week kwam bondscoach Ronald Koeman terug op zijn woorden over Ajax-spits Brian Brobbey. Koeman had eerder bij Rondo gesteld dat Brobbey nog stappen te zetten heeft op het gebied van zijn eerste aanname en het afronden. De bondscoach begreep niet dat er binnen Ajax niet eerder extra aandacht voor het afronden is gekomen. Terugkijkend, maar duidelijk beïnvloed door de berichten die daarna in de media verschenen, stelt Koeman nu dat hij Brobbey meer in bescherming had moeten nemen in plaats van zich zo uit te spreken. Hij noemde zichzelf in die zin een slechte politicus. Dat Koeman dit meer voor de vorm zei dan dat dat echt zijn overtuiging was, blijkt wel uit de zin waarmee hij het onderwerp afsloot: ‘Aan de andere kant vind ik dat dit moet kunnen, maar daar verschillen de meningen over.’

Je zou erover kunnen vallen dat Koeman dergelijke uitspraken in het openbaar bij een praatprogramma op televisie heeft geuit. In zekere zin vallen de opmerkingen van Koeman echter meer uit te leggen als onbegrip en kritiek richting Ajax, dan als een persoonlijk verwijt naar Brobbey zelf. Het is toch ook vrij aanneembaar dat Koeman hier binnen zijn persoonlijke contact met Brobbey over gesproken heeft. Of Brobbey zelf over de uitingen in Rondo gevallen is, is niet duidelijk, maar de woorden van Koeman zijn toch vooral bedoeld om hem een stapje verder te krijgen in zijn ontwikkeling. Blijkbaar ziet Koeman potentie in de spits Brobbey en het is aan hem om zijn voordeel te doen met de kritische houding van de bondscoach. Koemans intentie is namelijk om duidelijk te maken waar Brobbey zich op zou moeten focussen om in de toekomst dé spits van het Nederlands elftal te kunnen worden. Juist dit stukje correctie en bijsturing kan hem helpen dat te bereiken.